Offerfeest!
Door: Lilian Leahy
Blijf op de hoogte en volg Lilian
12 December 2008 | Marokko, Rabat
'Heb jij al een schaap gekocht?' 'Nee nog niet. De schapen zijn duurder geworden dit jaar!' 'Ik ga zondagmiddag een schaap kopen.' Reeds dagen voor het Offerfeest is er geen enkel ander gespreksonderwerp dan HEWLI, oftewel: schaap. De prijs, de maat, de dag waarop de aanschaf gedaan wordt: iedereen heeft het erover. Op de hoeken van de straat zitten jongens op balen hooi en een weegschaaltje voor hun voeten: hier kun je eten voor je schaap kopen als je die al reeds op het terras hebt gestald. Sommige families kiezen ervoor het schaap ruim een week voor het feest in huis te halen en het zo op de valreep nog even voldoende vet te mesten. Langs de wegen zijn grote reclame billboards aangebracht waarop grote schapen zijn afgebeeld: voor diegenen die het zonder schapen dreigen te stellen, zijn er namelijk nog altijd kredietservices. En in de hypersupermarche Marjane zijn zelfs schapen te koop, tweede pad naast de diepvries.
Niet alleen de schapen zelf raken gestresst van de grootschalige volksverhuizing: ook de (toekomstige) eigenaren zijn daags voor het feest gespannen. Een schaap is niet goedkoop, zelfs niet in Marokko: minstens 150 euro maar vaker 200 euro of meer is er toch wel nodig voor het trotse bezit van een ram. En dat is op een maandinkomen van 150 euro (het salaris van een laaggeschoolde arbeider) natuurlijk een behoorlijke uitgave...
Andere spanning concentreert zich rondom de datum dat het feest valt: zoals met alle islamitische feestdagen blijft dit namelijk vaak nog tot op het laatste moment onzeker. Hoewel iedereen er reeds weken van uitging dat het feest op maandag 8 oktober zou zijn, werd 5 dagen van tevoren ineens bekend gemaakt dat dit 9 oktober zou worden. Stress! Want alle mensen met reisplannen om ver wonende familie te bezoeken, moesten ineens bij hun werkgever op de knieen om die maandag alsnog vrij te krijgen! Maar: Saoedie-Arabie doet het al op maandag, en daarom moet Marokko dus op Dinsdag: dat is een gouden traditie. Raar maar waar.
De dag voor het Offerfeest ga ik mee om het schaap te kopen: in een afgelegen wijk in aanbouw staan een paar mannen op een benedenverdieping tussen een stuk of 30 schapen. Dit is niet de traditionele schapenmarkt, maar een vast adres van mijn gastheer waar hij het schaap nog een tikkeltje goedkoper kan krijgen. We zoeken er twee uit, een voor iemand anders, en de verkopers gaan te werken: ze tillen het schaap op haar zij, binden 3 poten bij elkaar vast en schuiven ze in de kofferbak van het bestelautootje. Onderweg beginnen de beesten te protesteren en slaan hun horens hard tegen de wanden aan, maar er is geen ontsnappen meer aan: de volgende ochtend vroeg sta ik erbij als de gastheer met een diepe haal de keel van het schaap doorhaalt. Hij bloedt in zo'n halve minuut dood en het dakterras wordt inmiddels ontsierd door een enorme plas dieprood bloed. Na deze soenna daad, gaat de slager te werk: hij maakt een inkeping in de poot van het schaap, en zet zijn mond op de opening! Om het vel goed te kunnen verwijderen wordt het schaap namelijk opgeblazen, jawel: met de mond. Even later staan de slager en mijn gastheer met een enorm opgeblazen schaap op zijn kop gekeerd in hun handen: het strippen van het beest kan beginnen. De slager is alles bij elkaar zo'n 20 minuten bezig om het schaap te strippen, alle ingewanden en organen er 1 voor 1 uit te halen en te sorteren in bakken en emmers. Met de tuinslang wordt het terras schoon gespoeld en de slager vertrekt.
Nu is er een taak voor de vrouw des huizes weggelegd: zij gaat namelijk het schapenvlees bereiden voor de lunch. De lever wordt op spiesjes en omwikkeld met vet gegrild, het hart komt ook op spiesjes en we hebben al wat goeie koteletten te pakken. Het smaakt allemaal prima en in het zonnetje buiten aan de tuintafel genieten we van een lunch met als hoofdingredient: schaap. 's avonds doen we het nog eens dunnetjes over met een familie couscousdiner met, je raadt het al: schapenvlees. Schapenvlees zal voor de meeste bewoners van Marokko de rest van de week nog wel op het menu staan, maar voor mij niet want de dag na het Offerfeest zit ik al in het vliegtuig naar Nederland!
Niet alleen de schapen zelf raken gestresst van de grootschalige volksverhuizing: ook de (toekomstige) eigenaren zijn daags voor het feest gespannen. Een schaap is niet goedkoop, zelfs niet in Marokko: minstens 150 euro maar vaker 200 euro of meer is er toch wel nodig voor het trotse bezit van een ram. En dat is op een maandinkomen van 150 euro (het salaris van een laaggeschoolde arbeider) natuurlijk een behoorlijke uitgave...
Andere spanning concentreert zich rondom de datum dat het feest valt: zoals met alle islamitische feestdagen blijft dit namelijk vaak nog tot op het laatste moment onzeker. Hoewel iedereen er reeds weken van uitging dat het feest op maandag 8 oktober zou zijn, werd 5 dagen van tevoren ineens bekend gemaakt dat dit 9 oktober zou worden. Stress! Want alle mensen met reisplannen om ver wonende familie te bezoeken, moesten ineens bij hun werkgever op de knieen om die maandag alsnog vrij te krijgen! Maar: Saoedie-Arabie doet het al op maandag, en daarom moet Marokko dus op Dinsdag: dat is een gouden traditie. Raar maar waar.
De dag voor het Offerfeest ga ik mee om het schaap te kopen: in een afgelegen wijk in aanbouw staan een paar mannen op een benedenverdieping tussen een stuk of 30 schapen. Dit is niet de traditionele schapenmarkt, maar een vast adres van mijn gastheer waar hij het schaap nog een tikkeltje goedkoper kan krijgen. We zoeken er twee uit, een voor iemand anders, en de verkopers gaan te werken: ze tillen het schaap op haar zij, binden 3 poten bij elkaar vast en schuiven ze in de kofferbak van het bestelautootje. Onderweg beginnen de beesten te protesteren en slaan hun horens hard tegen de wanden aan, maar er is geen ontsnappen meer aan: de volgende ochtend vroeg sta ik erbij als de gastheer met een diepe haal de keel van het schaap doorhaalt. Hij bloedt in zo'n halve minuut dood en het dakterras wordt inmiddels ontsierd door een enorme plas dieprood bloed. Na deze soenna daad, gaat de slager te werk: hij maakt een inkeping in de poot van het schaap, en zet zijn mond op de opening! Om het vel goed te kunnen verwijderen wordt het schaap namelijk opgeblazen, jawel: met de mond. Even later staan de slager en mijn gastheer met een enorm opgeblazen schaap op zijn kop gekeerd in hun handen: het strippen van het beest kan beginnen. De slager is alles bij elkaar zo'n 20 minuten bezig om het schaap te strippen, alle ingewanden en organen er 1 voor 1 uit te halen en te sorteren in bakken en emmers. Met de tuinslang wordt het terras schoon gespoeld en de slager vertrekt.
Nu is er een taak voor de vrouw des huizes weggelegd: zij gaat namelijk het schapenvlees bereiden voor de lunch. De lever wordt op spiesjes en omwikkeld met vet gegrild, het hart komt ook op spiesjes en we hebben al wat goeie koteletten te pakken. Het smaakt allemaal prima en in het zonnetje buiten aan de tuintafel genieten we van een lunch met als hoofdingredient: schaap. 's avonds doen we het nog eens dunnetjes over met een familie couscousdiner met, je raadt het al: schapenvlees. Schapenvlees zal voor de meeste bewoners van Marokko de rest van de week nog wel op het menu staan, maar voor mij niet want de dag na het Offerfeest zit ik al in het vliegtuig naar Nederland!
-
12 December 2008 - 13:51
Lani:
Hey Lilian! Ik dacht al, wanneer komt er weer een berichtje? En hoe bevalt het in Nederland?
Ik heb twee jaar geleden de voorbereidingen voor het offerfeest meegemaakt in Mali (toen viel het op de dag voor oudejaarsdag geloof ik). En het was inderdaad een gestreste bedoening, voor alle schapen op de daken van auto's, voor alle kippen die met twintig tegelijk aan hun poten aan sturen van fietsen werden gebonden, als de eigenaren van al deze beesten (al werden ze niet als levende dieren, maar al als voedsel behandeld).
Nu je terug bent, moeten we misschien in het nwe jaar weer een oud-antropologie reunietje houden? -
13 December 2008 - 22:10
Peggy Nunes:
Eindelijk een berichtje terug ik vind je stukjes heel leuk om te lezen. Ben aleen niet zo'n schijver zoals jij. Ik verheug me wel naar jou stukjes. Het word vast wennen terug in Nederland. Groetjes Peggy -
01 Januari 2009 - 15:19
Naima:
hoi lilian,
wanneer kom je terug eingelijk???
ik hoor graag van je,
groetjes........... -
05 Augustus 2010 - 10:36
Jochem De Vries:
Hallo Lilian,
Ik heb je hele reisverslag gelezen, mooi, ontroerend en prachtig verwoord.
Ik ben filmmaker en bezig met een idee van een verhaal die zich gedeeltelijk in het Zuiden van Marokko afspeelt. Tijdens het researchen belandde ik in jouw dagboek, vandaar. Groetjes, Jochem
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
