Een positief verhaal

Iemand merkte op dat mijn blogs veelal wat negatief lazen en om daar tegenwicht aan te bieden ga ik proberen m’n kritische kijk op dingen voor deze blog maar even op een zijspoor te zetten en jullie ervan te overtuigen dat ik het hier best heel goed uithoud. Misschien overtuig ik daarmee ook een beetje mezelf want als ik heel eerlijk ben heb ik het de laatste week totaal niet makkelijk en droom ik dag en nacht over mijn lieve familie, vriendjes en vriendinnetjes in Nederland.
Dan nu, wat doe ik hier eigenlijk? Die vraag stel ik mezelf ook wel es hahahah… Nee maar nu even serieus: hier in het opvangcentrum in Tamesloht hou ik me uitsluitend bezig met de kinderen. Dat wil zeggen: met variërend 4 tot 6 jongetjes van allerlei leeftijden (3 tot en met 13) en af en toe ook twee tienerzusjes die hier komen aanwaaien. Het is een kleine groep omdat het vakantie is en het centrum gaat vanaf september weer op volle toeren draaien. Toch houdt ook deze kleine groep mij flink bezig: het zijn kinderen met totaal verschillende behoeftes, niveaus en achtergronden. Het is best pittig om ze tegelijkertijd voor iets te interesseren en bezig te houden.
De dag begint hier voor mij om 8.15: dan maakt de nachtoppasser een ontbijtje en daarna begint het dagprogramma voor de kids. Als hun vaste juffrouw er is krijgen ze ’s ochtends eerst 2 uurtjes les, en elke leerling heeft zo zijn eigen programma en leermateriaal afhankelijk van hun niveau. Dat niveau is hier niet aan leeftijd gebonden: er zit hier bijvoorbeeld een jongen van 11 die nog nooit naar de openbare basisschool is geweest. Nu wordt hij in het centrum al ruim 3 jaar van alle kanten bijgespijkerd om stapje voor stapje de enorme inhaalslag te maken. Het lijkt helaas niet erg reëel dat hij nog op tijd in kan stromen om op redelijke leeftijd zijn middelbare school af te maken. Er zit bijvoorbeeld een jongetje van 7 in de groep die een hoger niveau heeft dan de jongen van 11.
Na de les doe ik meestal een activiteit met ze, dat kan van alles zijn. Ik heb hier bijvoorbeeld met de kids een prachtige mobiel geknutseld, gemaakt van beschilderde slakkenhuisjes die we buiten hebben gevonden, aan gekleurde touwtjes geknoopt en aan een ijzeren ring bevestigd. Ook hebben we papieren bloemen geknutseld die in beschilderde danone-bakjes gevuld met zand staan geprikt, we hebben allerlei tekenopdrachten gedaan en we hebben armbandjes geknoopt met touw, en ga maar door. De kinderen vinden het gelukkig erg leuk om iets met hun handen te doen en als ze eenmaal bezig zijn kunnen ze ook heel toegewijd eraan werken. Een vorige stagiaire heeft godzijdank de kast hier gevuld met een schat aan knutselmaterialen uit Nederland, en zelf heb ik hier in Marokko wat dingen aangevuld en vernieuwd, maar zonder die stagiaire zou ik nergens zijn geweest!
Om 12 uur volgt een warme lunch verzorgd door de kokkin, en daarna is er een siësta. De kinderen hebben daar meestal niet zoveel zin in maar gelukkig is het verplicht want ik ben er tegen die tijd wel enorm aan toe. Rond 15 uur gaan we met hernieuwde energie een middagactiviteit doen. We doen toneelstukjes met de poppenkast, we doen mime-spelletjes of ik leer ze liedjes. M’n nieuwste onderneming wordt bewegingslessen geven: de kinderen zijn hier namelijk naar mijn smaak toch echt veel te veel binnen. Vaak is ’s avonds een uurtje het enige moment dat ze buiten komen, en soms willen ze die zelfs nog overslaan om een tv programma te kunnen zien! De kinderen mogen namelijk nooit zonder begeleiding buiten het centrum spelen en er is hier geen tuin of binnenplaats. De reden dat het niet mag, is mij verteld, is dat dit toch kinderen met vaak zeer onopgevoed gedrag zijn die de andere kinderen al snel slaan en van ze stelen. Ik vind het ergens wel moeilijk om aan te zien dat ze zo weinig buiten de deur komen.
Na de namiddagactiviteit is er om 17 uur wisseling van shifts en komt de avondoppasser in plaats van het dagpersoneel. De tijd brengen we meestal door met het doen van spelletjes, er is hier een spellenkast aanwezig maar als je nog spelletjes per post wilt opsturen zijn die zeker welkom want werkelijk geen één puzzel of spel is nog compleet hier. Dat is ook wel een beetje begrijpelijk als je ziet hoe de kids ermee omgaan, maar ik ben daar behoorlijk streng in en controleer of wat ze krijgen ook compleet weer terugkomt. Verder zitten op alle kasten sloten en mogen ze maar één ding tegelijk en alleen na te vragen. ’s Avonds rond 20 u uur is de temperatuur buiten weer aangenaam en maken we vaak een avondwandeling. Om 21 u avondeten en tegen 22 u gaan de kids naar bed.
Zelf logeer ik intern in het opvangcentrum in de kamer van de directrice, die momenteel twee maanden in Nederland zit. Doordat ik hier dus hele dagen en nachten aanwezig ben, zijn de dagen best lang: je staat toch continu ter beschikking van de kinderen en geloof me: die willen altijd wel iets van je. Het zijn dan ook kinderen met bagage: het ene verhaal is nog dramatischer dan het andere. Wat deze kinderen al niet hebben meegemaakt: soms wil ik het niet eens weten. Die geschiedenis uit zich op verschillende manieren afhankelijk van het karakter van het kind. Een algemeen principe lijkt in elk geval overleving van de sterkste te zijn: die kinderen kunnen elkaar enorm te lijf gaan om een stuk brood, een spelletje of iets anders. Oud intimideert standaard jong, en jong zet daardoor ook continu een keel op. Sommige kinderen lijken de gemiste aandacht van de afgelopen jaren in te willen halen en klampen enorm aan je vast.
Het is hier ook echt een opvangcentrum in die zin dat er geen sprake is van een vervangende gezinssituatie: de kinderen zijn voor de kleine dingen op zichzelf aangewezen en voor de grote dingen zoals eten koken en lesgeven zijn er mensen in dienst. Dat betekent dat de kinderen zich zelf moeten wassen en aankleden ’s ochtends, en hierbij moeten zusjes en broertjes elkaar helpen en oudere kinderen de jongere. Voor de driejarige peuter die hier rondhuppelt is dat natuurlijk best wel vroeg om zelf van alles en nog wat op te knappen: in een gezonde gezinssituatie zou hij veel meer aandacht en hulp krijgen. Ik laat me helaas echter niet meer verleiden om het toilet van de kinderen boven te betreden: op één van mijn eerste dagen dacht ik een kleuter van 5 te helpen zijn voeten boven te wassen toen ik me ineens ingesloten bevond door een andere jongen van 12 die toch niet meer zo heel erg 12 bleek te zijn: hij sloeg zijn armen om me heen en zei dat ik zo mooi was! Ja, ook dat is iets wat ik hier steeds opnieuw moet afwegen: waar liggen de grenzen? Want één ding is zeker: de kinderen hier zijn vaak allang niet zo kinds meer. Die hebben alles al meegemaakt, woonden vaak uit armoede met een hele familie op één kamer en weten dus alles al van de bloemetjes en de bijtjes. Zij hebben dingen gezien die niet voor hun ogen bestemd waren en zijn sneller groot geworden dan de bedoeling is. Hetzelfde had ik toen ik de 5 jarig eens op schoot had en hij ineens mijn shirtje naar voren trok om in m’n decolleté te kijken!
Ook merk ik soms dat ik nog te Nederlands denk voor deze doelgroep kinderen: zo kwam ik op het enige idee om een verjaardagskalender te maken. Verspreid over twee middagen had ik de kinderen voor alle maanden een tekening laten maken, en daarmee een mooie kalender in elkaar gedraaid. Toen ik vervolgens rond ging vragen wanneer iedereen jarig was, om dat er op te zetten, bleken ze van bijna geen van de kinderen te weten wanneer die geboren waren! De leeftijd was veelal een schatting en het alternatief was de kinderen op de eerste van een willekeurige maand te zetten. Er is echter één jongen die wel heel goed weet wanneer hij jarig is en hij vraagt nu al dagen of ik alsje- alsjeblieft wil blijven tot zijn verjaardag 4 september. Het is in het centrum volgens mij niet gangbaar om verjaardagen te vieren en het valt ook nog eens tijdens te Ramadan, maar deze jongen heeft zijn zinnen erop gezet: hij wil taart en feest. Het is een apart verhaal, waarom deze 13-jarige jongen hier zit: hij is namelijk geen straatjongen, ging lange tijd naar een privéschool en spreekt vloeiend Frans en Arabisch. Gescheiden ouders en financiële problemen van de moeder hebben ertoe geleid dat hij sinds zes maanden hier intern zit: de advocaat van zijn moeder schijnt dat te hebben geregeld. Het is nogal schrijnend dat er kennelijk geen andere oplossingen voor handen waren, want deze jongen zit hier in deze instelling eigenlijk helemaal verkeerd, en hij heeft de leeftijd wel waarop hij dat zelf heel goed beseft. Hij voelt zich letterlijk door iedereen in de steek gelaten en ‘zit op een publieke school, woont in een tehuis van een organisatie en heeft geen dirham in zijn zak’ zoals hij het zelf toelicht. De aanpassing aan de omstandigheden hier zijn voor hem misschien nog wel groter dan voor de kinderen die toch al uit een armoedige gezinssituatie zijn geplukt: hij komt nauwelijks de deur nog uit, heeft weinig tot niets over zichzelf te vertellen, geen eigen kamer of spulletjes of nieuwe kleren, en ga zo maar door.
Voor andere kinderen is deze instelling echter wel een verbetering ten opzichte van hun oude leefsituatie: zoals voor twee kleine broertjes wiens moeder totaal niet in staat is om de zorg en verantwoordelijkheid voor haar kinderen te dragen. Het hoofdje van de 3-jarige zit vol littekens van de slaag, en aan zijn grote mond hoor je ook al af dat hij gewend is zichzelf te redden. Toch is hij het meest aanhankelijke kindje hier: de hele dag door hoor ik ‘Lilian, labti m3aya?’ ofwel: Lilian, kom je met mij spelen? Het heeft overigens nog wat voeten in de aarde gehad om hem mijn naam aan te leren! Eerst schreeuwde hij uit volle borst ‘Kadam’ (van ‘Madame’) als hij iets wilde, vervolgens kreeg ik de naam van de oude stagiaire ‘Linda’ maar na veel oefenen roept hij me nu eindelijk bij mijn eigen naam! En dan ook gelijk de heeeeeeeeeele dag door! Hij wil namelijk altijd dat je iets met hem samen doet, dat je naast hem komt zitten, dat je hem met iets helpt en ga zo maar door. Er zijn natuurlijk ook nog andere kinderen die aandacht nodig hebben dus dat gaat niet altijd door. Een andere tactiek is dat hij dan hard op me af komt rennen, me bij mn polsen ergens heen probeert te sleuren en uit volle borst blijft roepen ‘Lilian Lilian Lilian Lilian Lilian Lilian!!!’ En andere momenten komt ie gewoon even een kusje geven of zijn eeuwige snottebel aan je kleren afvegen terwijl hij zijn hoofd in je schoot duwt. Ik probeer in elk geval elke dag even een half uurtje knuffeltijd voor deze kleine in te lassen want ik heb ook eigenlijk wel enorm met deze dondersteen te doen. Ik oefen ook elke dag met hem te leren tellen en de kleuren te leren noemen, en zijn standaard geintje met mij is dat hij me roept (ik geloof niet dat ik ooit ergens zo vaak mijn naam op een dag heb gehoord) en dan een vingertje in de lucht steekt en vraagt: ‘shal hada?’ (hoeveel is dit?) Hahahha…