Glazen schilderen en bidden

Afgelopen vrijdag zat mijn dikke maand in Tamesloht er dan eindelijk op. Ik zeg eindelijk, omdat ik er toch wel erg naar uitkeek dat stoffige gehucht voorgoed te kunnen verlaten. Tegelijkertijd bezorgden dergelijke gedachten me schuldgevoelens, want wie ben ik om dat stoffige gehucht te willen verlaten als er hele volksstammen een leven lang zonder te klagen door brengen? En sterker nog, de kinderen in Centre Fiers et Forts hebben geen keus: hun leven bestaat uit Tamesloht en de dagelijkse beslommeringen in het centrum. Toch was mijn vreugde groter dan mijn geweten en dus vertrok ik vrijdag opgewekt naar Marrakech. Daar een hotel geboekt mezelf een nacht luxe: een warme douche, airco en lekker bed, gegund. En ach, een bezoek aan de schoonheidsspecialiste kon er ook nog wel bij: kon ik mooi gelijk het stof uit mijn porieen laten boenen tijdens een ontspannende gezichtspeeling, en de zwarte randen van mijn teennagels zijn dankzij een grondige pedicure nu ook verleden tijd.

Toch liep het daarna weer allemaal anders dan gepland: een telefoontje met de stage directrice in Rabat leerde dat ze daar lekker rustig aan doen en ik pas volgende week maandag ontvangen kan worden. Een gat van een week dus. Op mijn hotelkamer gezeten dacht ik even rustig na en besloot toen het volgende: ik zou wel een week kunnen verblijven bij de gastvrije familie van een vriendin in Nederland die mij al eerder weekenden hadden opgevangen. Maar in en om het huis hangen, hoewel de full time bezigheid van de meeste vrouwen hier, is toch echt niets voor mij. Dus belde ik de dochter van de eigenaresse van Centre Fiers et Forts. Zij heeft in Tamesloht een atelier waar 8 Marokkaanse meisjes theeglazen beschilderen. Dit atelier loopt al ruim 6 jaar en is een groot succes. Dat is ook niet verbazingwekkend als je haar werk ziet: traditioneel vervaardigde marokaanse theeglazen die ze speciaal uit de laatste fabriek in Casablanca haalt, worden beschilderd met artistieke en tegelijkertijd herkenbare tafereeltjes: een hele familie op een brommertje, vrouwen met bossen takken op hun rug, een volgeladen ezeltje, een brommertje met hoogopgestapelde kratten enzovoort. Typisch Marokkaans, maar niet traditioneel.

In dit atelier breng ik nu een weekje door om het glazen schilderen onder de knie te krijgen: erg, érg leuk! Ik neem s ochtends de bus vanuit Marrakech en smiddags ga ik weer terug, om s avonds bij de familie een heerlijke Iftar te genieten. Wat ook een leuke verandering van omgeving is, is dat ik nu eens niet met kinderen maar met meisjes van mijn leeftijd werk. De meisjes in het atelier zijn tussen de 16 en 30 jaar oud en wonen en leven in Tamesloht. In kleurige djellaba's en bijpassende hoofddoeken arriveren ze vijf ochtenden per week in het atelier, en eenmaal binnen in de werkruimte die aan een rustige binnenplaats grenst, gaan de hoofddoeken af en komen de gesprekken op gang. Een zenderradiootje speelt de hele dag een kanaal wat op vrouwelijk publiek is gericht: tussen de liedjes door spreekt de presentatrice aan de telefoon met vrouwen over lekkere recepten voor de iftar die avond, huis- tuin- en keukenprobleempjes en handige raad en advies. Ook de gesprekken tussen de meisjes komen vaak op recepten, prijzen van etenswaren op de markt en 'wat maar jij vanavond voor de iftar' uit.

Tussen de middag is er een uur pauze en die wordt gebruikt voor het gebed. Of het alleen de maand Ramadan is of misschien wel altijd: de meisjes nemen hun geloof uiterst serieus. Allemaal hebben ze naast zich op tafel een Koran in zakformaat liggen en en als de verf even moet drogen wordt daar uit gelezen: je moet er toch even doorheen in deze maand. Door het dunne papier en kleine lettertype lijkt het een kleine pocket maar het is uiteindelijk een taaie klus. Op de rieten matten in de pauzekamer bidden de meisjes gezamelijk en daarna leest iemand voor uit de Koran. Maar, als dit de schijn wekt dat de meisjes serieuze geloofsfanaten zijn: er is nog wel ruimte voor gekeet en gegiechel. Tijdens het Koranlezen ligt een meisje te slapen en ineens begint ze luid te snurken. De andere meiden liggen zo erg dubbel dat ze er nauwelijks nog tot komen om het verdere Koranvers zonder gegiechel en geproest uit te lezen.

En ook in deze situatie werd ik weer uitgenodigd tot het gebed. Zoals iemand anders mij eerder deze week namelijk al aanraadde: 'de islam kent vijf plichten, jij doet daar nu al 1 van en dat is vasten, en beetje bij beetje ga je de andere plichten vervullen, dus daarom moet je leren bidden.' Mijn uitleg dat er mensen zijn die geloven en die niet geloven werd met een meewarige blik aangehoord. De meisjes hier stelden het eenvoudig: het gebed is belangrijk in deze maand van vergeving want het schudt de kaarten voor je leven na dit leven. 'Maar ik geloof dat niet.' 'Maar het staat in de Koran.' Tja, hoe ga ik hier aan deze meisjes uitleggen dat de Koran in mijn visie geen goddelijke boodschap bevat en ik er dus ook geen enkele autoriteit aan toeken? Ik liet het maar voor wat het was, zei op een tweede uitnodiging tot het gebed beleefd 'la shokran' en onder het gegiechel van de meisjes concentreerde ik me weer op mijn penseel en het theeglas.